In veel veiligheidskritische functies is kennis en ervaring van belang om situaties goed in te kunnen schatten en juist te reageren. Soms is er simpelweg niet veel tijd om alternatieven af te wegen en moet je direct reageren. Zeker in functies waarin veiligheid centraal staat, kan een fractie van een seconde het verschil maken tussen een veilige afloop en een gevaarlijke situatie, of erger! En daarmee speelt reactievermogen – de snelheid waarmee iemand een prikkel waarneemt, verwerkt en hierop handelt – een sleutelrol in relatie tot veiligheid.

Enkele voorbeelden uit de praktijk:

• Vervoer en transport: Bestuurders van alle soorten voertuigen (van machinisten, bus-, tram- en metrobestuurders tot taxi-, vrachtwagen en hef- en reachtruckchauffeurs) moeten direct kunnen reageren op onverwachte omstandigheden, zoals obstakels, technische storingen of het gedrag van andere weggebruikers.
• Hulpdiensten: Brandweerlieden, politieagenten en ambulancepersoneel staan vaak voor acute beslissingen onder hoge druk. Hun vermogen om razendsnel te reageren kan levens redden.
• Industrie en techniek: Als operator of bij het werken met zware machines kan een seconde aarzeling leiden tot ernstige ongelukken of schade.

Wat is reactievermogen eigenlijk:
Als we dieper kijken naar reactievermogen kunnen we een aantal stappen onderscheiden (zie afbeelding):
Hoe sneller en preciezer deze schakels werken (en dat is soms echt in een split second!), hoe groter de kans dat snel en accuraat wordt gereageerd en daarmee automatisch een escalatie, ongeval of incident wordt voorkomen.

Gezondheid is je geheime superkracht!
Reactievermogen is deels aangeboren, maar kan ook worden getraind en verbeterd. Naarmate we ouder worden, verandert ons lichaam én ons brein. En we weten dat reactievermogen al na je 40e afneemt. Factoren zoals vermoeidheid, stress, alcohol- of medicijngebruik hebben daarbij een versterkende impact op deze afname. Omgekeerd komen voldoende rust en gezonde leefgewoonten het reactievermogen ten goede. Een medewerker met gezonde (leef)gewoontes is dus niet alleen goed voor een duurzame inzetbaarheid, maar ook voor het behoud van reactiesnelheid. Daarmee wordt het belang van vitaliteit en gezondheid extra van belang. Zonder fit lijf en scherp hoofd, geen snelle reactie!